Batı felsefe tarihinin en önemli ve etkileyici filozoflarından biri Immanuel Kant‘tır desek abartmış olmayız. Felsefenin birçok disipline katkısı kendisinden sonra gelen birçok çalışmayı derinden etkilemiştir. Bu makalemiz onu hayatını, eserlerini, felsefenin çeşitli disiplinlerinin sınırı içine giren farklı konular hakkındaki düşüncelerini incelemek üzere hazırlanmıştır. Açıkçası diğer makalelerimiz içerisinde, belkide en fazla alt başlık içereni Kant hakkında olanıdır. Immanuel Kant siyaset, etik, sanat ve özellikle epistemoloji disiplinleri alanında irdelemeler yapmıştır. Sokaktan hep aynı saatte geçecek kadar disiplinli, kendisinden sonra gelen her düşünce akımına bir nebze olsada etki edecek kadar güçlü bir felsefesi vardı. Rasyonalizm ve Empirizm arasındaki çatışmayı kendi felsefi kuramı ile aşmaya çabalamış büyük düşünürdür.
Immanuel Kant’ın Hayatı
Immanuel Kant, 22 Nisan 1724 tarihinde İskoçya kökenli bir ailenin 9 çocuğundan dördüncüsü olarak dünyaya geldi. Asıl soyadı olan Cant, Almanca telafuzu zor diye daha sonra kendisi tarafından Kant’a çevrilmiştir. Almanya’nın kuzeyinde oldukça popüler olan ve protestanlık mezhebinin bir kolu olan Pietism’in etkisi altında büyüdü. Sekiz yaşına geldiğinde din bilimlerini okuması amacıyla Latin Pietism okuluna kaydedildi. On altı yaşına geldiği zaman Königsberg Üniversitesi’ne kaydoldu ve burada matematik ile en önemli ilgi duyduğu alan olan felsefeye zaman ayırmaya başladı. 1746 yılında babasının ölümü üzerine öğrenimini tamamlamadan üniversiteden ayrılmak zorunda kaldı. On yıl boyunca kardeşlerinin bakımını üstlendi ve özel dersler vererek ailesinin geçimini sağlamaya çalıştı.
Immanuel Kant, 9 yıl çalıştıktan sonra 1755 yılında öğrenimini bitirmek üzere tekrar üniversiteye geri döndü. Aynı sene öğrenimini bitirerek felsefe alanından doktorayla mezun oldu. 15 yıl boyunca geçimini sağlamak için aynı üniversitede öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1781 yılında aynı üniversitede görev yaparken “saf aklın eleştirisi” adlı başyapıtını yayınladı. 1797 yılında profesörlük ünvanına kavuştu. 12 Şubat 1804 yılında yaklaşık 80 yaşında doğduğu yer olan Königsberg’de dünyaya gözlerini yumdu.
Immanuel Kant, yaklaşık 1.53 boyunda, hassas bir bünyeye sahipti. Günlük rutinlerine o kadar sadıktı ki her gün sokaktan aynı saatte geçerdi. Hatta insanların Kant’ın kaçta sokaktan geçeceğini bildikleri için saatlerinin doğruluğunu Kant’ın geçiş zamanına göre kontrol ederlerdi. Her gün beşte kalkıp çay içer ve meditasyon yapardı. Saat yaklaşık altı ile dokuz arası geçimini sağlamak için özel ders verirdi. Sonraki üç saati arkadaşlarıyla geçirirdi. Onun yaşamı eserleri ve işi olduğu için hiç evlenmemiştir.
Immanuel Kant’ın Eserleri, Kitapları ve Makaleleri
Immanuel Kant felsefenin birçok alt alanında eserler vermiş önemli bir düşünürdür. Onun eserleri:
Kritik der reinen Vernunft (Saf Aklın Eleştirisi-1781)
Metaphysik der Sitten (Ahlâk Metafiziği-1797)
Religion innerhalb der Grenzen der Bloben Vernunft (Salt Aklın Sınırları İçinde Din-1793)
Kritik der Urteilskraft (Yargı Gücünün Eleştirisi-1790)
Kritik der praktischen Vernunft (Pratik Aklın Eleştirisi-1788)
Grundlegung zur Metaphysik der Sitten (Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi-1785)Prolegomena zu einer jeden künftigen Metaphysik
(Gelecekte Bir Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena-1783)
Emmanuel Kant mı?
Kant’ın asıl adı Immanuel’dir. Fakat üniversite öğrenimi sırasında öğrendiği İbraniceden oldukça etkilenmiştir. Etkisinde kaldığı İbraniceden dolayı ön adı ve vaftiz adı olan Emmanuel ismini Immanuel olarak değiştirmiştir. Fakat genel olarak Immanuel ön adı daha fazla kullanılmakta, Emmanuel Kant adı kaynaklarda fazla geçmemektedir.
Immanuel Kant’ın Bilgi Felsefesi
Immanuel Kant felsefesini eleştiri öncesi ve eleştiri felsefesi dönemi olarak ikiye ayırmak mümkündür. Eleştiri öncesi dönemde Kant çoğunluklu Leibniz ve Wolff’un felsefesi etkisi altındadır. Bu dönemde özgün bir Kant yorumu görmek zordur. Fakat, saf aklın eleştirisi adlı eseri yayınladıktan sonra Kant felsefesi eleştiri dönemine girmiş ve özgün bir yapıya kavuşmuştur. Immanuel Kant’ın epistemoloji anlayışını bu dönemde ortaya koyduğunu görüyoruz.
Comments